Türkiye’nin KKM yükü 70 milyar dolar olabilir
Türkiye ekonomisinin en tartışmalı uygulamalarından Kur Korumalı Mevduat (KKM) konusunda çarpıcı bir yazı yayımlayan eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, üç yılın bilançosunu çıkardı. Eğilmez, kendi blogunda yayımladığı “KKM’nin Maliyetinin Hesaplanması” başlıklı yazısında, sistemin resmi ve tahmini rakamlarla ülkeye 58,9 milyar dolarlık bir yük bindirdiğini ve toplam maliyetin 70 milyar doları bulabileceğini açıkladı.
Eğilmez, KKM’nin yalnızca bütçeye olan doğrudan yükünü değerlendirdiğini belirterek, “2022 yılında bütçeye maliyeti 92,5 milyar TL yani 5,6 milyar dolardı. 2023’ün ilk yedi ayında ise 59,5 milyar TL yani 3,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece bütçe üzerinden yaklaşık 8,7 milyar dolarlık doğrudan yük oluştu” dedi.
Ancak Eğilmez’e göre KKM’nin en ağır faturası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na çıktı. 2023’te 818,2 milyar TL, 2024’te ise 700,4 milyar TL zarar açıklayan Merkez Bankası’nın bu kayıplarının yaklaşık yüzde 90’ının KKM kaynaklı olduğunu tahmin eden Eğilmez, “Bu hesaplamalarla KKM’nin Merkez Bankası’na maliyeti 2023 için 736,4 milyar TL, 2024 için ise 630,4 milyar TL olarak öngörülüyor. Üç yıllık maliyet 58,9 milyar dolara ulaşıyor. Sistem tamamen tasfiye edildiğinde toplam yük 70 milyar doları bulabilir” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE TARİHİNİN CİDDİ EKONOMİ POLİTİKASI HATALARINDAN BİRİ”
Eğilmez, paylaştığı hesaplara dolaylı maliyetlerin dahil edilmediğini de vurgulayarak, şunları söyledi: “KKM hesaplarından elde edilen gelirlerden vergi alınmaması, Merkez Bankası’nın zarar nedeniyle Hazine’ye kâr aktarımının durması ve kurumlar vergisi kayıpları hesaba katılmadığında bile maliyet bu seviyeye ulaşıyor. Bu kalemler eklenince KKM’nin maliyeti daha da artacak. Enflasyonun yükseldiği bir ortamda faizi iki puan artırarak ne Hazine’ye ne Merkez Bankası’na yük bindirmeden çözülecek bir sorunu, muhtemelen 70 milyar dolarlık bir maliyetle çözmek, Türkiye tarihinin en ciddi ekonomi politikası hatalarından biri oldu.
“TÜRKİYE CARRY TRADE KISKACINA GİRDİ”
KKM sonrası dönemde Türkiye’nin yeni bir tehlike ile karşı karşıya olduğunu belirten Eğilmez, carry trade uyarısı yaptı. “Türkiye, KKM’den çıkabilmek için faizi yükseltmek zorunda kaldı. Sistem başlarken politika faizi yüzde 19 idi ve yüzde 8,5’e kadar düştü. Enflasyonun çok altında verilen faizlerle krediler kullanıldı ve bazı kişiler inanılmaz kazançlar elde etti. 2023 ortasından itibaren faizi yüzde 50’ye çıkarmak zorunda kaldık. An itibarıyla faiz yüzde 43 seviyesinde. Bu süreçle birlikte Türkiye carry trade kıskacına girdi. Yabancılar TL varlıklardan yüksek dolar bazlı kazanç elde ediyor ve bu da ülke için ayrı bir maliyet yaratıyor. Bu maliyet KKM’den gelen yükten az olmayabilir” dedi.
“TARİHE GEÇECEK BİR FATURA”
Eğilmez yazısını, Türkiye’nin faizi düşük tutup KKM’ye sarılmasının hem Hazine’yi hem Merkez Bankası’nı ağır zarara uğrattığını vurguladı. Eğilmez, “Bugün geldiğimiz noktada carry trade ile birlikte ülkenin sırtına bindirilen yükün tam boyutunu bilmiyoruz. Ancak KKM’nin maliyeti yalnızca rakamlarla sınırlı değil. Güven kaybı ve ekonomi politikası inandırıcılığı açısından da tarihe geçecek bir fatura bu” ifadelerini kullandı.
